Podatki na „małpki” pod lupą: Polacy chcą większych obciążeń?

Blisko połowa Polek i Polaków uważa, że podatki i opłaty od „małpek” – alkoholu w małych opakowaniach – powinny zostać podniesione. Badania SW Research pokazują również, że aż 57% respondentów twierdzi, iż wódka w butelkach o pojemności do 300 ml jest zbyt łatwo dostępna, a 45% opowiada się za całkowitym zakazem sprzedaży tego typu produktów. Wyniki te podkreślają rosnącą świadomość społeczną dotyczącą problemów zdrowotnych i społecznych związanych z dostępnością alkoholu w małych butelkach.

Wpływ akcyzy na dostępność „małpek”

Cena alkoholu detalicznego zależy od kosztów produkcji, dystrybucji oraz wysokości podatków, takich jak VAT i akcyza. W Polsce akcyza na wódkę jest wyższa niż na piwo, co zgodne jest z unijną dyrektywą minimalnych stawek na wyroby alkoholowe. Od 2021 roku alkohol w butelkach o pojemności do 300 ml został objęty dodatkową opłatą, zwaną „opłatą małpkową”. Jednak blisko połowa badanych uważa, że to nadal za mało. W poprzednim badaniu IBRiS z lipca 2024 roku również ponad połowa respondentów poparła podniesienie cen alkoholu w najmniejszych opakowaniach.

– „Podatek akcyzowy ma wpływać na strukturę cen napojów alkoholowych. Celem jest ograniczenie spożycia mocnych alkoholi i promowanie napojów o niskiej zawartości alkoholu. Dlatego akcyza na wódkę jest wyższa niż na piwo, co jest zgodne z praktykami stosowanymi w Europie” – wyjaśnia Bartłomiej Morzycki, przedstawiciel Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie.

Problem społeczny i zdrowotny

Według grudniowych badań SW Research, „małpki” są spożywane najczęściej w pobliżu sklepów (78%), a ich konsumpcja przed lub w trakcie pracy została zauważona przez 25% badanych. Aż 61% respondentów uważa, że jest to produkt dla osób z problemem alkoholowym, a 74% wskazuje, że „małpki” zwiększają ryzyko uzależnienia.

Zaskakujący jest również fakt, że 39% respondentów uważa „małpki” za produkt skierowany do młodzieży, która chce eksperymentować z alkoholem. Z kolei tylko 10% badanych twierdzi, że ich ceny są bardzo wysokie.

Co dalej?

Postulaty wyższych podatków i zakazu sprzedaży „małpek” wskazują na rosnące zapotrzebowanie społeczne na regulacje ograniczające dostępność tego typu produktów. Jak podkreśla Morzycki, spożycie „małpek” często wiąże się z kompulsywnym piciem, co wymaga dalszych działań regulacyjnych.

Metodologia badań

Badanie SW Research zostało przeprowadzone metodą wywiadów online (CAWI) na próbie 805 respondentów w dniach 10-11 grudnia 2024 roku. Analogiczny sondaż IBRiS, zrealizowany na zlecenie Radia ZET, odbył się w lipcu 2024 roku metodą CATI na próbie 1067 osób.

Źródło: Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie, SW Research.